Landgoed Huis Doorn
Rond Huis Doorn ligt een verrassend groot bospark waar je vrij kunt wandelen. De Duitse keizer Wilhelm II heeft hier na de Eerste Wereldoorlog gewoond. Hij had asiel aangevraagd in Nederland. Zijn hobby was bomen omhakken, maar gelukkig plantte hij er ook bomen voor terug. Van zijn hand is het pinetum; een verzameling naaldbomen. De rozentuin was er al toen hij er kwam wonen, maar hij verfraaide de tuin. De rondwandeling van ruim 2 km (of langer als je de binnenpaden meeneemt) is in elk seizoen mooi.
Je gaat het park binnen via het poortgebouw aan de Langbroekerweg en volgt het pad rechts langs de kapel. Je loopt hier het dennenbos in, het pinetum. Wilhelm II verzamelde dennenbomen uit alle delen van de wereld. Er stonden ooit 400 bomen van 160 soorten. Geld voor de aankoop ervan had de keizer niet. Hij vroeg een financiële bijdrage of schenkingen in natura bij feestelijke gelegenheden. De bomen voorzag hij van een naamplaatje van porselein met de soortnaam en de naam van de schenker. Er staan nu nog 60 soorten.
Wilhelm II was de laatste Duitse keizer en koning van Pruisen. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog eind 1918 vluchtte hij naar het neutrale Nederland. Na eerst op kasteel Amerongen als gast gewoond te hebben, kocht hij landgoed Huis Doorn. Hij woonde hier tot zijn dood in 1941. Als de monarchie bij zijn overlijden nog niet hersteld was, wilde Wilhelm in het speciaal daarvoor gebouwde mausoleum op het landgoed bijgezet worden. En dat gebeurde. Omdat er in de Tweede Wereldoorlog gebrek was aan grondstoffen werd de rijksappel op het dak van het mausoleum, een wereldbol met kruis, gemaakt van de koperen pannen van Huis Doorn. De adelaar langs de gracht rond het kasteel staat in de zichtas. Achter het beeld liggen de grafstenen van de hondjes van Wilhelm.
Het huidige kasteel werd in de 14de eeuw gebouwd nadat de vorige versie ervan was verwoest. De oudste vermelding van een villa op deze plek stamt al uit de negende eeuw. In de loop der eeuwen is het kasteel verbouwd en uitgebreid, als laatste door Wilhelm. Hij richtte het in met meubels en kunst van zijn bezittingen in Duitsland. In 1952 kwam het landgoed in handen van de Nederlandse Staat en werd het kasteel een museum. Alleen het mausoleum is nog altijd in bezit van de familie van de keizer.
Wilhelm kocht Huis Doorn vanwege het grote bospark rondom. Hier kon hij vrij rondwandelen en zijn hobby's uitoefenen. Rondom het kasteel is het park in de 19de eeuw door landschapsarchitect Hendrik van Lunteren aangelegd in Engelse Landschapsstijl. Het is nu onderdeel van het NatuurNetwerk Nederland. Hoewel het kasteel altijd goed is onderhouden door de Nederlandse Staat werd, om kosten te besparen, het park versoberd en maar heel beperkt onderhouden. Recent is men begonnen aan de renovatie van het park en dat was hard nodig. Voor kinderen is er een spannende speurtocht uitgezet met als thema 'Het geheim van de Keizer'.
Een wandeling over het landgoed is in elk seizoen interessant. Het voorjaar is misschien wel de mooiste tijd. Augustus is een stille maand in het bos. De vogels klinken al herfstig en laten zich nauwelijks zien. Ook de droogte van deze zomer heeft zijn sporen achtergelaten. Maar de bessen van de lijsterbes en meidoorn geven kleur, net als de rozenbottel met nog enkele bloeiende rozen.
Ook de eik draagt vruchten. Een daarvan valt op door zijn bijzondere vorm. Het is de knoppergal, een van de vele soorten gallen die voorkomen op bomen en struiken. Meestal legt de galwesp zijn eitjes op een blad waar dan een bolletje op verschijnt dat als voedsel dient voor de larve. De knoppergal groeit uit een eikel en heeft een grillige vorm. Je vindt hem alleen als er in de buurt een moseik staat. In de lente legt een kleine galwesp eitjes op de meeldraden van deze eik. De wespjes die daar uitkomen leggen hun eitjes in de eikels van de zomereik en veroorzaken de knoppergal.
Aan de zuidkant van het landgoed ligt de rozentuin. Honden zijn hier, ook aangelijnd niet toegestaan. Hij is rond 1905 aangelegd. Wilhelm paste het ontwerp aan en gaf de tuin de naam van zijn pas overleden vrouw: Auguste Victoria Garten. De tuin is geometrisch in vakken ingedeeld waar meer dan 40 verschillende soorten rozen bloeiden. Rond de tuin staan rododendrons en een taxushaag. De in verval geraakte rozentuin is in 1996 hersteld volgens het oude grondpatroon. Vrijwilligers onderhouden de tuin. Bankjes, rozenbogen, een pergola, tuinvazen, beeldjes en een zonnewijzer maken de rozentuin een lust voor het oog.
Juni is de mooiste tijd om een rozentuin te bezoeken. Veel rozen zijn nu, in augustus, uitgebloeid. Maar dankzij de vele soorten die hier zijn aangeplant, zijn er nog altijd mooie exemplaren te bewonderen. Op de website van Huis Doorn staat een plattegrond van de rozentuin met een beschrijving van de 22 soorten die er nu nog staan.
Aan het eind van de wandeling loop je vanaf het bospad langs het grasveld met de duiventil. De ronde vorm van de til is bijzonder, meestal zijn ze vierkant of rechthoekig. Oorspronkelijk stond hij op walvisribben, maar die zijn bij de diverse restauraties vervangen. Dankzij de open ruimte onder de til was het gemakkelijk om de duivenmest in kruiwagens op te vangen. De mest werd gebruikt in de tabaksteelt. Niet iedereen kon een duiventil in zijn tuin zetten. Alleen de grotere landgoederen hadden dit recht. Een duiventil op je landgoed was een teken van aanzien en voorbehouden aan de adel en hogere geestelijkheid. Later viel een duiventil onder het jachtrecht tot de wet in 1954 werd gewijzigd.